Κλάδεμα είναι η εργασία που γίνεται στα φυτά που έχουν ξυλώδη κορμό και βλαστούς και αποσκοπεί να διαμορφώσει και να δώσει στο φυτό ένα ορισμένο σχήμα, να ρυθμίσει την κατεύθυνση της ανάπτυξής του ή την παραγωγή του. Τα μέρη του φυτού που κλαδεύονται είναι πάντα τα υπέργεια, και πιο συγκεκριμένα τα κλαδιά μικρά ή και μεγάλα.
Είδη κλαδέματος
Κλάδεμα μόρφωσης
Ονομάζεται το κλάδεμα που γίνεται για να δώσει σχήμα στο φυτό ή να ρυθμίσει την κατεύθυνση της ανάπτυξης ή αποβλέπει στη μορφοποίηση, όπως συμβαίνει με τα καλλωπιστικά, στα οποία δίνονται, με το συνεχές κλάδεμα, ορισμένα σχήματα. Το κλάδεμα αυτό πολλές φορές αποβλέπει στη διαμόρφωση της κόμης του φυτού, για να διευκολύνει τη μερική εκμηχάνιση της συγκομιδής σε καρποφόρα φυτά ή καλλωπιστικά φυτά που καλλιεργούνται για παραγωγή δρεπτών (κομμένων) λουλουδιών.
Κλάδεμα καρποφορίας
Ονομάζεται το κλάδεμα που γίνεται με σκοπό να ρυθμίσει την καρποφορία του φυτού δηλαδή ν' αυξήσει ή να μειώσει την παραγωγική δυνατότητα του φυτού. Με αυτό το κλάδεμα εξαναγκάζουμε το φυτό να βλαστήσει όσο γίνεται πιο πολύ ή αντίθετα πιο λίγο, ώστε ν' αυξηθεί ή να περιορισθεί η παραγωγή του, με σκοπό να μην αποβεί τελικά σε βάρος του, όπως γίνεται στα νεαρής ηλικίας καρποφόρα δέντρα. Μερικές φορές την άνοιξη κόβεται ένα μέρος από τ' ανθισμένα κλαδιά των δέντρων αφενός για να περιοριστεί η καρποφορία και να μην κινδυνέψει το φυτό αργότερα από το βάρος των πολλών καρπών , αφετέρου οι εναπομείναντες καρποί να φθάσουν σε ικανοποιητικό μέγεθος . Κατά την εργασία του κλαδέματος καρποφορίας , χρειάζεται ο κλαδευτής να γνωρίζει καλά, από ποιο μάτι και μετά υπάρχουν οι καρποφόροι οφθαλμοί στα κλαδιά του συγκεκριμένου φυτού, εάν καρπίζει σε βλαστούς έτους ή διετίας κλπ .
Το κλάδεμα των φυτών γίνεται σε μια ορισμένη εποχή, που εξαρτάται από το είδος του φυτού και απ' το σκοπό που έχει το κλάδεμα. Στα καλλωπιστικά φυτά γίνεται αρκετές φορές το χρόνο ώστε να διατηρούν πάντα το σχήμα τους , ιδιαίτερα για τα φυτά που χρησιμοποιούνται ως ψαλιδιζόμενοι φράχτες και μπορντούρες. Αντίθετα στα οπωροφόρα γίνεται στο τέλος του χειμώνα ή στις αρχές της άνοιξης. Σε άλλα πάλι δέντρα γίνεται το χειμώνα. Σε πολλές περιπτώσεις το κλάδεμα χρησιμοποιείται για να πρωιμίσει ή να οψιμίσει την έκπτυξη του φυλλώματος και της βλάστησης ή της ωρίμανσης των καρπών, προς αποφυγή καταστροφών από τους πρώιμους ή όψιμους παγετούς που χαρακτηρίζουν το μικροκλίμα της περιοχής στην οποία διενεργείται το κλάδεμα.
Πολλές φορές το κλάδεμα έχει χαρακτήρα επέμβασης για θέματα φυτοπροστασίας, έχοντας ως κατεύθυνση την αφαίρεση προσβεβλημένων βλαστών από κάποιο παθογόνο , την απομάκρυνση και την καύση τους. Στις περιπτώσεις αυτές ή τακτική απολύμανση των εργαλείων κλαδέματος είναι απαραίτητη.
Όταν χρειάζεται να ελαφρύνει το δέντρο απ' τους πολλούς καρπούς, τότε το κλάδεμα γίνεται συνήθως την άνοιξη. Ακόμη σε μερικές αναγκαίες περιπτώσεις μπορεί να γίνει και το καλοκαίρι.
Το κλάδεμα γίνεται με ειδικά εργαλεία, όπως είναι το κλαδευτικό ψαλίδι μπορντούρας, το κλαδευτήρι, το πριόνι, το τσεκούρι. Το κλάδεμα, για να μην αποβεί σε βάρος του φυτού, πρέπει να γίνεται από ειδικευμένους εργάτες ή από άτομα που ασχολούνται χρόνια με την κηπευτική και έχουν αποκτήσει την επιθυμητή εμπειρία . Ιδιαίτερη εμπειρία χρειάζεται το κλάδεμα γραμμικών καλλιεργειών των δέντρων και υποστηριζόμενων φυτών (αμπέλι, ακτινίδιο κλπ) .
Ιδιαίτερη σημασία έχει ό τρόπος με τον οποίο γίνονται οι τομές του κλαδέματος. Η χρήση του σωστού εργαλείου , καλά συντηρημένου , με κοφτερές λεπίδες , έτσι ώστε να μην μασάει το προς κοπή κλαδί. Η τακτική απολύμανση των εργαλείων κλαδέματος, βοηθά στην αποφυγή της μετάδοσης μολυσματικών ασθενειών από φυτό σε φυτό. Οι τομές θα πρέπει να γίνονται με κλίση 45ο αντίθετα από τον τελευταίο οφθαλμό που διατηρούμε στο κλαδί (εικόνα 1) .
Προσοχή χρειάζεται κατά την κοπή μεγάλων και χοντρών κλαδιών (διαμέτρου πάνω από 3 cm) αφενός για να μην ξεμασκαλίζονται τα κλαδιά , αφετέρου για λόγους ασφάλειας (αποφυγή τραυματισμών). Η τεχνική αυτή συνίσταται στην κοπή των κλαδιών σε τρία στάδια (εικόνα 2). Η πρώτη τομή είναι ημιτελής και γίνεται στο κάτω μέρος του βλαστού, κοντύτερα στην βάση του, απ’ ότι η δεύτερη τομή που γίνεται πλησίον της πρώτης αλλά στο πάνω μέρος του βλαστού. Σε περίπτωση που επιβάλλεται να αφαιρεθεί ο βλαστός από την βάση του, προχωρούμε και στο τρίτο βήμα (εικόνα 2), αφού πλέον το κλαδί έχει ελαφρύνει από το μεγάλο μέρος του φορτίου του.
Ένα φυτό, για το οποίο υπάρχει έντονο κηποτεχνικό ενδιαφέρον για το κλάδεμά του, είναι η τριανταφυλλιά. Το βασικό κλάδεμα της τριανταφυλλιάς γίνεται κατά το τέλος του χειμώνα - αρχές της άνοιξης. Στην Αττική γίνεται συνήθως τον Ιανουάριο έως 15 Φεβρουαρίου. Σε ψυχρότερα κλίματα γίνεται λίγο αργότερα. Ένα δεύτερο ποιο ελαφρύ κλάδεμα γίνεται τέλος Ιουλίου - αρχές Αυγούστου για συμμάζεμα του σχήματος του φυτού και ώθηση σε νέα ανθοφορία το Φθινόπωρο. Οι κανόνες που ακολουθούμε στο κλάδεμά της θαμνώδους τριανταφυλλιάς είναι να αφαιρούμε όσα κλαδιά συγκλίνουν προς το κέντρο του θάμνου (καλός αερισμός), τα γερασμένα, όσα παρουσιάζουν συμπτώματα προσβολών από παράσιτα (κοκκοειδή , κλπ) ή παρουσιάζουν εξελκώσεις και τραυματισμούς και όσα επίσης κλαδιά χαλούν το κανονικό σχήμα του φυτού. Σχηματικά το κλάδεμα της θαμνώδους τριανταφυλλιάς δίνεται από την παρακάτω σχετική εικόνα.
Μετά το κλάδεμα καλό είναι να γίνεται επάλειψη των πληγών που δημιουργούνται είτε με ειδικά προς τον σκοπό αυτό σκευάσματα είτε με κερί είτε τέλος με κοινή μπογιά, με σκοπό την αποφυγή εισόδου μολυσμάτων παθογόνων μικροοργανισμών στο φυτό.
Πηγή: anthorama.gr