Το μαρούλι (LachicasativaL) ανήκει στην οικογένεια των συνθέτων. Κατάγεται από την Μεσόγειο και την Ασία. Είναι ένα λαχανικό που καταναλώνεται από πολλούς αιώνες στην Ελλάδα, την Αίγυπτο αλλά και την Κίνα.
Το μαρούλι καταναλώνεται νωπό σε σαλάτες. Έχει και άλλες χρήσεις, όπως από τον ανθοφόρο του βλαστό παράγεται η «θριδακία» που χρησιμοποιείται στην σαπωνοποιία.
Το μαρούλι, όπως και τα άλλα φυλλώδη λαχανικά δεν αποκτά υψηλή ανάπτυξη. Φέρει μικρό βλαστό επάνω στον οποίο αναπτύσσονται πυκνά φύλλα. Τα φύλλα του ανάλογα με την ποικιλία διαφέρουν τόσο στο μέγεθος, στο σχήμα, στο χρώμα. Εάν αφεθεί το φυτό, να αναπτυχθεί και να ανθίσει, σχηματίζει ένα ανθικό στέλεχος που φθάνει σε ύψος το 1,2 μέτρο με άνθη αυτογονιμοποιούμενα.
Υπάρχουν στο εμπόριο 5 βασικές ποικιλίες μαρουλιού.
- Κεφαλωτό μαρούλι
- Κατσαρό μαρούλι
- Μαρούλι Κως (το πιο γνωστό στην Ελλάδα)
- Μαρούλι σαλάτας
- Κινέζικο μαρούλι.
Εδαφοκλιματικές συνθήκες καλλιέργειας
Το μαρούλι είναι φυτό ψυχρής εποχής και αποδίδει καλύτερα σε χαμηλότερες θερμοκρασίες. Αντέχει μέχρι -5οC. Οι υψηλές θερμοκρασίες επιταχύνουν την ανάπτυξη του και την πρόωρη έκπτυξη του ανθοφόρου βλαστού. Οι καλύτερες θερμοκρασίες για την ανάπτυξη του είναι 15-18οC.
Προτιμά εδάφη μέσης συστάσεως, πλούσια σε οργανική ουσία, με κανονική υγρασία και καλή στράγγιση. Το ρΗ του εδάφους πρέπει να κυμαίνεται 6,5-7.
Το μαρούλι πολλαπλασιάζεται με σπόρους σε σπορείο και στην συνέχεια γίνεται μεταφύτευση στον αγρό των φυταρίων. Η μεταφύτευση γίνεται μετά από 30-40 ημέρες από την σπορά των σπόρων όταν τα φυτάρια αποκτήσουν 3-4 φυλλάρια. Η φύτευση στο χωράφι γίνεται σε γραμμές που απέχουν 40 εκατοστά και επάνω στη γραμμή φυτεύσεως φυτό από φυτό, 25 εκατοστά.
Η σπορά μπορεί να γίνεται σε ολόκληρη την διάρκεια του έτους, εκτός της περιόδου των πολύ θερμών μηνών.
Η καλλιέργεια διαρκεί 3-5 μήνες ανάλογα με την εποχή φυτεύσεως και την καλλιεργούμενη ποικιλία.
Καλλιεργητικές εργασίες
Το μαρούλι έχει ανάγκη από μία λίπανση με 6 κιλά άζωτο, 3 κιλά φωσφόρο και 10 κιλά κάλιο. Ο φωσφόρος και το κάλιο προστίθενται στο έδαφος κατά την προετοιμασία του εδάφους, ενώ το άζωτο και τα ιχνοστοιχεία κατά την διάρκεια της βλαστήσεως. Επίσης προστίθεται και κοπριά 10 τόνοι το στρέμμα.
Μεγάλη προσοχή απαιτεί η άρδευση επειδή πρέπει να αρδεύεται τακτικά ώστε να μη λείψει το νερό στα φυτά. Επίσης καταπολεμούνται τα ζιζάνια με σκαλίσματα.
Οι κυριότεροι εχθροί του μαρουλιού είναι: αφίδες, σαλιγκάρια, ο αλευρώδης, ο περονόσπορος, το ωίδιο, η ανθράκωση, ασθένειες εδάφους, τεφρά σήψη, κ.α. Η αντιμετώπιση τους γίνεται με κατάλληλα βιολογικά ή χημικά σκευάσματα.
Η συγκομιδή γίνεται σταδιακά με τα χέρια με τη βοήθεια μαχαιριού. Η κοπή γίνεται χαμηλά στην επιφάνεια του εδάφους. Τα μαρούλια τύπου Κως, συγκομίζονται όταν η κεφαλή είναι μικρή, κλειστή και σφικτή, ενώ στους άλλους τύπους όταν τα φύλλα αποκτήσουν το χαρακτηριστικό τους χρώμα.