Το σταμναγκάθι είναι ένα είδος της οικογένειας των ραδικιών το οποίο ανήκει στο γένος (Cichorium) και στην οικογένεια των (Compositae).
Είναι φυτό που αυτοφύεται στη Κρήτη, την Στερεά Ελλάδα, την Πελοπόννησο, τις Κυκλάδες, ενώ αποτελεί συστατικό της κρητικής διατροφής.
Είναι ένα από τα λίγα χορταρικά που τρώγεται το ίδιο ευχάριστα ωμό αλλά και βρασμένο, όπως όλα τα είδη των ραδικιών ή μαζί με κρέας όπως μαγειρεύεται το σέλινο ή το σπανάκι.
Η ονομασία του προήλθε από τις λέξεις αγκάθι και στάμνα διότι οι Κρητικοί το χρησιμοποιούσαν ως πώμα στις στάμνες τις πήλινες που φύλασσαν το νερό. Το πλούσιο σε αγκάθια υπέργειο μέρος του αλλά και η χοντρή πασσαλώδης ρίζα του αποτελούσαν θαυμάσιο πώμα που προφύλασσε το νερό μέσα στη στάμνα.
Είναι ένα από τα λίγα χορταρικά που τρώγεται το ίδιο ευχάριστα ωμό αλλά και βρασμένο, όπως όλα τα είδη των ραδικιών ή μαζί με κρέας όπως μαγειρεύεται το σέλινο ή το σπανάκι.
Η ονομασία του προήλθε από τις λέξεις αγκάθι και στάμνα διότι οι Κρητικοί το χρησιμοποιούσαν ως πώμα στις στάμνες τις πήλινες που φύλασσαν το νερό. Το πλούσιο σε αγκάθια υπέργειο μέρος του αλλά και η χοντρή πασσαλώδης ρίζα του αποτελούσαν θαυμάσιο πώμα που προφύλασσε το νερό μέσα στη στάμνα.
Τα χαρακτηριστικά του
Το σταμναγκάθι, είναι πολυετές φυτό που φθάνει τα 20-40 εκατοστά. Είναι πολύκλαδο, με διακλαδώσεις ακανθωτές.
Ακολουθεί τα εξής στάδια ανάπτυξής:
α) βλάστηση σπόρου με εμφάνιση δύο κοτυληδόνων,
β) ανάπτυξη κανονικών φύλλων με τη μορφή δίσκου (ροζέτας)
γ) ανάπτυξη πράσινου αγκαθιού από το κέντρο της ροζέτας που με την πάροδο του χρόνου καλύπτει το φύλλωμα και σταδιακά χάνει το πράσινο χρώμα του και γίνεται καφέ μπεζ, ενώ δεν αργεί και η άνθηση του φυτού, και ο σχηματισμός των κεφαλίων ή καρπιδίων, πάνω στο αγκάθι που το καθένα υπό κανονικές συνθήκες περιέχει 5 σπόρους.
Πως καλλιεργώ σταμναγκάθι
Πως καλλιεργώ σταμναγκάθι
Η σπορά του οποίου ξεκινά το φθινόπωρο και συγκομίζεται κάθε 40 περίπου μέρες, με την περίοδο παραγωγής να διαρκεί 9 με 10 μήνες.
Καλλιεργείται σαν ετήσιο αλλά και σαν πολυετές φυτό.
Ως ετήσιο μπορεί να καλλιεργηθεί όλο το χρόνο με μόνο περιορισμό το καλοκαίρι όπου υποφέρει από τις υψηλές θερμοκρασίες με αποτέλεσμα να αναπτύσσει γρήγορα το αγκάθι και στην συνέχεια το άνθος.
Ως πολυετές η αναβλάστηση του φυτού γίνεται μετά το καλοκαίρι και αφού ποτιστεί ή πέσουν οι πρώτες βροχές του φθινοπώρου.
Η καλλιέργεια του γενικά, μοιάζει με αυτή του ραδικιού. Το πρόβλημα που έχει είναι τα ζιζάνια που πρέπει να αντιμετωπιστούν με σκαλίσματα και βοτανίσματα.
Ως πολυετές η αναβλάστηση του φυτού γίνεται μετά το καλοκαίρι και αφού ποτιστεί ή πέσουν οι πρώτες βροχές του φθινοπώρου.
Η καλλιέργεια του γενικά, μοιάζει με αυτή του ραδικιού. Το πρόβλημα που έχει είναι τα ζιζάνια που πρέπει να αντιμετωπιστούν με σκαλίσματα και βοτανίσματα.
Η λίπανση και το πότισμα είναι διαδικασίες χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία, αφού μπορεί να ποτιστεί με καταιονισμό και να χρησιμοποιηθούν αζωτούχα κυρίως λιπάσματα σε μικρές δοσολογίες.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό του φυτού είναι η μεγάλη αντοχή που επιδεικνύει στην υψηλή αλατότητα του εδάφους
Ο βιολογικός κύκλος από την σπορά μέχρι την συγκομιδή των ροζετών δεν ξεπερνάει τους 3-4 μήνες ανάλογα με την εποχή και τις καλλιεργητικές περιποιήσεις.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό του φυτού είναι η μεγάλη αντοχή που επιδεικνύει στην υψηλή αλατότητα του εδάφους
Ο βιολογικός κύκλος από την σπορά μέχρι την συγκομιδή των ροζετών δεν ξεπερνάει τους 3-4 μήνες ανάλογα με την εποχή και τις καλλιεργητικές περιποιήσεις.
Η συγκομιδή γίνεται όταν η ροζέτα έχει αποκτήσει ικανοποιητικό μέγεθος και πάντως πριν την έκπτυξη αγκαθιού.
Παρά το γεγονός ότι το φύλλωμα του είναι παχύ μπορεί να αφυδατωθεί αν μείνει σε συνθήκες δωματίου μέσα σε 24 ώρες μετά την συγκομιδή.
Παρά το γεγονός ότι το φύλλωμα του είναι παχύ μπορεί να αφυδατωθεί αν μείνει σε συνθήκες δωματίου μέσα σε 24 ώρες μετά την συγκομιδή.
Μετά τη συγκομιδή πρέπει να πλυθεί να συσκευαστεί σε πλαστικά φύλλα ή σακούλες και να τοποθετηθεί σε χαμηλή θερμοκρασία συντήρησης λίγο πάνω από τους 2-3oC.